Phía trước có rừng mơ

“Anh phình quá” – Cậu ấy nói với tôi như vậy.

Mà quả nhiên là như thế, nếu phỏng thử mà vào cái thời điểm năm 2015 khi mà tôi quen cậu ấy ở một lớp đào tạo diễn viên kịch theo phong cách châu Âu – cái thời điểm mà cân nặng của tôi chưa bao giờ vượt quá 52kg, thì viễn cảnh như hiện tại ắt hẳn là điểm tôi chưa bao giờ nghĩ được tới.

Cân nặng là một chuyện, thói quen cũng là một câu chuyện khác. Suốt khoảng nửa năm vừa qua, thi thoảng lại có người thân hỏi thăm tôi về việc “Dạo này không thấy Quân viết gì nhỉ?”. Đúng là không viết gì thật, bởi vì với những người đã quen biết tôi lâu năm, chứng kiến nhiều những bài viết có hàng trăm lượt share trên mạng xã hội, hay được lấy làm điểm tin trên sóng truyền hình, những bài viết có độ dài từ khoảng hai ngàn cho tới…nửa chục ngàn chữ, thì những chia sẻ lặt vặt về chuyện vui chơi, hoạt động giải trí của tôi trong suốt thời gian qua thực ra cũng giống hệt như việc tôi chẳng đăng bất cứ cái gì cả.

Góc nhìn, hình ảnh thay đổi, không thể nói là tôi không buồn được. Bất giác lại làm nhớ đến chuyện Lưu Bị ngồi đàm đạo với Lưu Biểu, nhân đó thở dài than rằng: “Từ trước đến nay, em không lúc nào rời yên ngựa, bắp thịt chân thường sắt lại; lâu nay không cưỡi ngựa, thịt lại đẫy ra; ngày tháng trôi qua, già đến nơi rồi mà chưa làm nên trò trống gì. Bởi thế nên em thương cảm mà khóc”. Cho nên, nếu nói về một bạn nam từng lúc nào cũng là người trẻ nhất Khối khi làm việc tại TPBank hay SHB, ngày nào cũng đi bộ hơn nửa vòng Hồ Tây, thì tình cảnh bây giờ nếu có khóc và than một câu y hệt Lưu Bị thì cũng là hợp lý rồi.

Ấy lại nhắc đến câu chuyện Lưu Bị, thời điểm trước đó, lúc còn giả vờ cuốc đất trồng rau để lừa ở nhờ nhà Tào Tháo, thì Lưu Bị cũng có được Tào Tháo mời một bữa rượu. Trong bữa ấy, Tào Tháo có nhắc về một lần đi đánh trận, quân sĩ khát nước, rệu rã lắm rồi mà vẫn chưa tới nơi. Họ Tào liền nghĩ ra một kế, ông trỏ roi về phía trước mà nói với tất cả rằng: “Phía trước có rừng mơ”. Binh tướng nghe thấy vậy, ai cũng ứa nước dãi, nhờ vậy đỡ khát nước. Và ngay ở bữa rượu đó, khi mùa mơ chín tới, ông sai hái xuống để thăm hỏi, thưởng động viên lại quân sĩ, xem như làm tròn cho lời nói dối của năm nào.

Sau này, ở thời điểm từng có hơn một năm làm quản lý ở cấp Trưởng phòng, dù không bao giờ dùng tới mưu hèn kế bẩn để đi lừa quân sĩ, nhưng tôi cũng ý thức được một điều rằng: Khơi dậy được những ý chí, quyết tâm, đồng lòng của kẻ trên, người dưới là điều quan trọng nhất. Chẳng gì quan trọng hơn thế cả.

Ấy vậy nên, tôi vẫn thường hay nói với các bạn nhân viên của mình hai câu như thế này: “Lòng quân giống như long mạch, cả hai đều vô hình không thể nhìn thấy, nhưng mất đi lòng quân thì chắc chắn là mất hết. Mảnh đất ấy, nếu có tồn tại thì cũng vô dụng, chẳng gieo trồng được nên gì đáng kể”; và một điều nữa mà tôi thường nói với các em, rằng: “Nếu ở trong cái hoàn cảnh hiểm nghèo (như thế này), thì quan quân cùng dựa lưng vào tường mà đánh một trận sống chết. Để sau đó dù có điều bất kỳ gì xảy ra, thì cũng chẳng có gì mà cần phải hối tiếc”. Ấy vậy nên suốt thời gian xây dựng đội nhóm, dù có nhiều điều cảm thấy trân trọng, nhưng điều tự hào lớn nhất của tôi vẫn luôn là việc tôi có thể xây dựng một phòng trở thành khối thống nhất – dù chẳng tính cách nào giống tính cách nào, và việc các bạn có thể thoải mái thể hiện được hết năng lực, sở trường tốt nhất của mình để áp dụng vào công việc.

Tôi vẫn nhớ lần mà tôi ngồi nói chuyện với một PGS. trong trường, và chia sẻ về việc tôi thích phong cách, ứng xử của giảng viên này, cũng như không đồng tình với phong cách của giảng viên kia. PGS. có nói với tôi rằng sở dĩ có chuyện như vậy là vì tuy mỗi người học tập tại một nơi khác nhau, nhưng trường chủ yếu có những giảng viên tới từ hai trường phái: Một là được đào tạo tại Nga – Liên Xô – hoặc chịu ảnh hưởng bởi đất nước này do đã thuộc về, hoặc nghiên cứu nhiều về những điều xưa cũ, cùng một nhóm những giảng viên khác được đào tạo tại khối châu Âu theo phong cách mới. Và dù tôi không hề đi học ở nước ngoài, nhưng có vẻ tính cách của tôi lại rất rõ ràng, vậy nên tất yếu dẫn đến việc tố chất của tôi phù hợp với một nhóm – và các đồng nghiệp ấy rất yêu quý tôi; ngược lại, từng có những giảng viên không được hài lòng về tôi lắm. Cả tôi và thầy đều đồng tình rằng chuyện phân hóa, yêu ghét đó là chuyện hoàn toàn bình thường.

Và để mà nói về một trong những phong cách “rất rõ ràng” được hình thành trong tôi, thì đấy là việc tôi tin và sống theo những triết lý mà bình thường người ta hay đọc trong những cuốn sách văn học cổ điển Trung Quốc. Ví như chuyện “Lương cầm tướng mộc nhi tê, hiền thần trạch chủ nhi sự”, dịch ra tiếng Việt là: “Chim khôn lựa cây mà đậu, tôi hiền chọn chúa mà thờ”. Nghe thì rất căn bản, rất hợp lý. Nhưng ở vào thời đại này, “kén chúa” có vẻ không thực sự là một quyết định được nhiều người lựa chọn: Bởi vì chỉ cần một mức thu nhập hợp lý, một áp lực ở trong mức chấp nhận được, thì người ta sẵn sàng lựa chọn sự kiên nhẫn hơn là điều tiếng về sự chuyển việc như thay áo.

Còn với tôi, tiền bạc thì hay đấy nhưng không đổi lại được nghĩa tình. Tôi làm tướng thế nào, thì cũng làm lính y hệt vậy. Thời điểm làm tướng, từng có khoảng thời gian tôi vất vả tới nỗi mí mắt phải giật liên tục, khó chịu lắm, cả tuần không làm sao hết dù nhỏ đủ loại nước vào. May hồi ấy được ngồi phòng riêng, tôi phải tắt đèn tuýp đi, mở đèn vàng mờ mờ – y như cái kiểu chong đèn học đêm ngày xưa, đi kèm là ăn uống thêm nhiều lên một chút, làm vậy được vài ngày thì hết triệu chứng. Thực tế thì, chẳng có gì khác ngoài lý do quá tải. Nhưng ngày ấy rất vui và cảm giác ngoài các triệu chứng biểu hiện ra rõ rệt bên ngoài, thì thân tâm mình thực sự không cảm thấy mệt mỏi. Bởi vì, như đã chia sẻ, tướng lính đồng lòng cùng nhau. Công việc vất vả, khó khăn, thậm chí phòng toàn nhân viên nữ mà lại phải bê vác đồ đạc từ tầng 1 lên tầng 5 – hoàn toàn bằng thang bộ, vất vả không khác lắm lao công, thợ thuyền…nên tiền nong đôi khi tôi dành ra cả một món lớn để mua về gà rán, trà sữa..các kiểu cho các bạn. Đôi khi, nói chuyện, các bạn dù ở công ty nào tôi từng làm, cũng thường nói với tôi rằng nếu không vì “sếp” thì em bỏ việc luôn rồi. Những câu nói như vậy lại càng thêm củng cố cho tôi niềm tin, rằng “rừng mơ” dù sao cũng luôn là một thứ rất quan trọng: Thiếu đi câu dỗ dành, thiếu đi lời hứa hẹn, thiếu đi tình cảm ly trà, chén nước với anh em, thì tình quân tướng xét ra cũng chẳng có gì đáng kể lắm.

Tầm này năm ngoái, khác với công ty V. nơi tôi làm công việc gần nhất trước khi tới đơn vị hiện tại, tầm cuối hè năm ngoái tôi làm việc ở công ty A., tôi không hề được tuyển về nhân viên, mà được gợi ý tận dụng nguồn lực hiện có, và dĩ nhiên, có thể cân nhắc tiếp nhận về chuyện ứng tuyển nội bộ. Lần ấy, tôi chủ động ngỏ lời nhận về một cô bé được điều chuyển về từ phòng Kế toán – một cô bé mà tôi đã được Trưởng phòng bên ấy phàn nàn không hết lời, uống cạn cốc Hai-len vẫn nghe chị ấy hỏi về việc là: “Chị rất quý mày thì chị mới nói đấy nhé, nhưng con bé ấy sẽ chẳng làm được việc đâu”. Còn tôi thì, bỏ qua việc cô bé ấy lầm lì, ít nói hay “thiếu rất nhiều kỹ năng” – như cách chị đã khuyên tôi; thì khi nghe về việc cô bé hết hợp đồng thử việc hai tháng và phòng Kế toán không muốn giữ lại nữa, tôi đã ngỏ ý xin về, dù thực tế thì cơ sở duy nhất mà tôi biết về cô bé ấy, là khi có lần, tôi vô tình nhìn thấy cô bé đang tỉ mỉ lau từng chiếc lá trên một chậu cây của công ty. Có thế thôi, tôi nói thật là tôi chẳng biết gì hết, tôi chỉ biết là tôi ấn tượng với chi tiết ấy, và cá nhân tôi thì luôn tâm niệm rằng: “Ai cũng có tài năng”.

Đối với tôi, mỗi con người có một sự cởi mở riêng, nếu đôi bên càng thân thiện với nhau, khoảng cách thời gian tìm hiểu – sẵn sàng chia sẻ sẽ càng được rút ngắn – có khi chỉ là sau vài phút, vài câu nói chuyện. Cá nhân tôi tôn trọng chị kế toán phòng bên cạnh, chỉ là chị không có cùng phong cách với tôi. Cá nhân tôi hiểu rằng một chiếc xe mới thì rất cần khoảng thời gian chạy rốt-đa, hay như chúng ta thấy: Nổ máy vào mùa đông thì đôi khi đề mãi chẳng lên được, phải đạp mới nổ rồi phải giữ một lúc để làm nóng máy trước khi cho xe chạy. Máy móc đã là vậy, con người cũng thế, không phải cứ đưa người mới vào phòng mới, rồi bảo họ “Ê, làm đi, làm việc như ý chị giao” thì là người ta làm được. Bởi vì ngoài việc phải có hướng dẫn, thì cũng cần sát sao, mắng thì cần đấy nhưng cũng cần động viên, ngọt ngào và cũng cần sự thưởng – cái thưởng nghe rất trẻ con như kiểu thưởng kẹo, phát phiếu bé ngoan cho đứa trẻ. Nhưng thực sự là ngay cả với người lớn, những động viên, khích lệ ban đầu cũng rất quan trọng: Dù đó chỉ là một câu động viên tình cảm, hoặc ít nhất là một sự lắng nghe, sự đồng tình chấp thuận cho những khó khăn bước đầu. Khi đó, mối quan hệ ắt sẽ được “bôi trơn” rất nhanh. Tôi vẫn hay nói rằng lời nói không mất tiền mua, thả con săn sắt thì sẽ bắt được con cá rô. Còn như phủ đầu người khác và tạo nên bầu không khí nặng nề, cứng nhắc, thì lòng người trước sau rất dễ đổ vỡ. Cũng không nên cố ép quân phải trở thành một hình mẫu tương tự mình, bởi vì sự đa dạng tạo nên thành công lớn hơn, tài năng ở nhiều lĩnh vực thì khi gặp biến cố cũng dễ ứng phó hơn, chứ đẽo củ cà rốt thành cây gậy thì nếu cần đem ra, củ cà rốt cũng sẽ chẳng còn ngon nữa đâu. “Quân lệnh như sơn” áp dụng ở đâu thì tôi không biết, nhưng không nên là trong công việc. Người tướng công việc (không phải trong quân đội, cảnh sát) mà áp đặt nhân viên phải cúi nhường, phải răm rắp, phải một dạ hai vâng thì với tôi không phải lựa chọn hay. Sống bằng tình cảm, thấu hiểu con người trong và ngoài khía cạnh công việc, thì khi phải “tựa lưng vào tường” người lính mới không bỏ mình được – Cái tình dù sao vẫn luôn rất quan trọng.

Và cũng thật may mắn cho tôi, cô bé tốt nghiệp ngành Kế toán ấy không thực sự xác định được nguyện vọng mà bản thân mong muốn, đó là lý do bạn ấy không quá chú tâm vào các con số khi đi làm – dù GPA 3.5 ngày còn đi học; và bạn ấy cũng cảm thấy việc đi làm thật nặng nề khi phải nghe những trận mắng mỗi ngày. Về phía tôi, tôi đã nói với bạn rằng tôi thích tính cẩn thận của bạn đối với những chiếc cây – mà sau này tôi mới biết cây là sở thích của bạn; và tôi nói rằng bạn hãy có trách nhiệm với hai việc: Cùng tôi tìm hiểu xem bạn có thực sự thích Truyền thông không – trong thời gian một tuần cùng tôi thử thách, tìm hiểu; và sau đó, là thử dành vài tuần cho những thực hành trực tiếp. Cứ vậy, ngày qua ngày, việc đầu tiên và cuối cùng tôi làm mỗi ngày là dành 15p trao đổi với bạn để lắng nghe tâm tư, tình cảm, cũng như trao đổi về công việc – dĩ nhiên rồi, việc quan trọng nhất. Cô gái thi Khối D, người biết cả Ngữ văn và Tiếng Anh, sau này trở thành người viết content song ngữ tốt nhất của công ty A. – Người mà đã đưa tôi đi khai sáng hiểu biết về Manwah sau khi giành được danh hiệu nhân viên xuất sắc nhất tháng của công ty. Từ vị trí sắp phải đóng đồ chào tạm biệt, có một ngày nhận được giấy khen ắt hẳn cũng là chuyện “rừng mơ” không thể lường trước được.

Chính vì bản thân là con người như vậy, có cách sống và cách nghĩ như vậy, nên khi tới đơn vị hiện tại, cá nhân tôi thực sự rất thích chị trưởng nhóm cũ mà tôi đã làm việc cùng suốt mấy tháng của quý II – người đã động viên tôi rất nhiều, dành cả tiếng gọi điện thoại để động viên tôi, hay luôn dành lời khen cho tôi sau mỗi khi tôi hoàn thành một công việc nào đó. Hoặc cũng rất đặc biệt, người anh hiện tại đang nhận tôi về nhóm mới, cá nhân tôi rất biết ơn anh và các Anh/Chị trong nhóm vì sự nhẹ nhàng, lắng nghe và hướng dẫn tôi dù tôi cũng mới vào, lại “ở xa” nên việc giao tiếp còn hạn chế, bản thân tôi thì ít nhiều cũng còn những thiếu sót. Dù sao thì nhìn hình dung, cũng như lắng nghe anh nói chuyện, sự hiền từ khiến tôi cảm thấy rất dễ chịu. Có thiện cảm thì bản thân được ngồi cạnh, được làm việc cũng đã cảm thấy ưng ý, vui sướng mấy phần rồi. Tôi thích những anh, chị ấy lắm.

Thực tế thì, quán karaoke sợ cháy chứ quan hệ quân tướng thì thích nhất là cháy. Nghĩa là, một người sếp, dù nói nhiều hay ít, thể hiện sao để nhân viên cảm thấy “được truyền lửa” thì quân tướng mới được bền lâu, qua đó công việc ắt đạt đỉnh. Ít nhất là đối với ngành của tôi, nếu không có đủ sự an tâm, yên tâm và yên bình để mà “bật chế độ bay lên” thì sản phẩm tạo ra chỉ có vứt. Nếu sếp không vứt thì tự tôi cũng vứt.

Lại nói về Lưu Bị, người bắt đầu từ hai bàn tay trắng “dệt chiếu, bán dép” để mà đi lên, thì sau một thời gian béo lú chỉ ngồi ăn nhậu và trồng rau, tới khi cờ đến tay, tập hợp đủ hiền tài, ông đã tạo dựng nên được cơ nghiệp nhà Thục Hán – cái đất biên giới bé tí – địa thế xấu, cằn cỗi lương thực ít, người hiền ít nhưng suốt ngày đi cà khịa Ngô với Ngụy, nhưng thực tế thì người chủ xuất thân chẳng có ô dù gì, lại trong cái thời kỳ loạn lạc quần ngư tranh thực thì làm được như thế là đã khá lắm rồi.

Tướng tài của Lưu Bị phải nhắc đến thừa tướng Gia Cát Lượng, người mà nếu hiển linh để xem mệnh cho tôi thì sẽ biết bản thân tôi khá giống…với Lưu Bị, nghĩa là, khởi đầu với hai bàn tay trắng, là con người thân cư Quan Lộc cả đời nghĩ tới sự nghiệp. Đại sự làm được to đến đâu thì hạ hồi phân giải, nhưng trước hết, tôi tin lời khuyên của ông sẽ giống như những gì tôi đang nghĩ trong đầu, đó là: Hãy trở lại leo lên mình ngựa đi, thịt “đẫy” như thế thì dù là làm quân hay làm tướng thì đều không thể đạt đến đỉnh cao được.

Cho nên là phải chăm chỉ lên nào, vì phía trước có rừng mơ!